سه شنبه ۱۶ اردیبهشت ۰۴ ۱۲:۴۹ ۳ بازديد
تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک که به آنها در انگلیسی Mechanical and electrical (M&E) drawings گفته می‌شود، ستون فقرات هر پروژه ساختمانی هستند و‌دستورالعمل های ضروری را برای نصب و راه‌اندازی سیستم‌های مکانیکی و الکتریکی ارائه میدهد. این نقشه‌ها طرح و نصب سیستم‌ها و اجزای مکانیکی و الکتریکی را در بر می‌گیرد.
گروه عمران و توسعه بهساخت، خدمات مربوط به تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک را بر عهده می‌گیرد. در این صفحه می‌توانید درباره این خدمات از خدمات بهساخت بیشتر بدانید.
نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک شامل چه مواردی است؟
تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک هرکدام شامل در نظرگرفتن مواد مجزایی است که لازم است با دقت در اعمال شوند.
اجزای سیستم‌های الکتریکی که در تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک در نظر گرفته می‌شوند، عبارتند از:
- کنترل دسترسی
- مدیریت کابل
- شبکه‌های داده
- روشنایی اضطراری
- اعلام حریق
- نورپردازی داخلی/ خارجی
- توزیع اصلی و فرعی بر
- سیستم‌های امنیتی
اجزای سیستم‌های مکانیکی که در تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک در نظر گرفته می‌شوند، عبارتند از:
- تهویه مطبوع
- گرمایش
- لوله‌های آب سرد و گرم
- لوله‌کشی
- سرویس بهداشتی
- پنل‌های خورشیدی
- گرمایش از کف
- تهویه
انواع تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک
تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک در انواع زیر است :
نقشه‌های مکانیکی و HVAC
نقشه‌های HVAC شامل شامل طرح‌بندی کانال‌ها و تجهیزات در یک سیستم HVAC می‌باشند. این نقشه‌های مهم، چیدمان سیستم‌های HVAC، از جمله کانال‌کشی، توزیع هوا و تهویه را برای حداکثر کردن کارایی و راحتی نشان میدهد.
نقشه‌های مکانیکی همچنین نشان‌دهنده قرارگیری تجهیزات برای واحدهای انتقال هوا (AHUs)، چیلرها و کندانسورها است. مشخص‌کردن محل دقیق قرارگیری، از هر نوع برخورد با اجزای معماری، سازه‌ای، الکتریکی یا لوله‌کشی جلوگیری می‌کند.
نقشه برق (Electrical drawings)
نقشه‌های الکتریکی توزیع برق، نمودارهای سیم‌کشی و سیستم‌های روشنایی را با جزئیات نشان می‌دهند. این نقشه‌ها شامل دنده سوئیچ، قطع کننده مدار و چیدمان تابلوهای برق برای هر طبقه هستند.
نقشه لوله کشی (Plumbing drawings)
نقشه‌های لوله‌کشی پیکربندی لوله، وسایل و سایر تجهیزات لوله‌کشی ساختمان‌ها را نشان می دهد. این نقشه‌ها برای متخصصان لوله‌کشی هستند و به نصب، تعمیر و تغییر لوله‌ها کمک می‌کنند. این نقشه‌ها موارد زیر را نشان می‌دهند.
- تامین و توزیع آب: طرح‌هایی از سیستم‌های تامین آب هستند که به شناسایی عناصر کلیدی مانند طرح‌بندی لوله‌ها و محل اتصالات و قرار دادن شیرها برای کنترل بهینه کمک می‌کنند. این نقشه‌ها اغلب در طراحی سیستم‌های تامین آب پایدار برای مجتمع‌های مسکونی که فناوری‌های بازیافت آب را در خود جای داده‌اند، استفاده می‌شوند.
- سیستم های زهکشی و فاضلاب: یک شبکه دقیق از سیستم‌های زهکشی و فاضلاب را برای اطمینان از دفع و تصفیه مناسب فاضلاب ارائه میدهد. اندازه دقیق و شیب لوله‌ها که برای حفظ زهکشی مناسب لازم است در نقشه مشخص می‌شود.
- مکان‌های لوازم خانگی: محل دقیق قرارگیری وسایل خانه مانند سینک، ماشین لباسشویی، ظرفشویی، یخچال و… را نشان می‌دهند.
- توزیع گاز: چیدمان سیستم‌های توزیع گاز را نشان داده و از تامین ایمن و کارآمد گاز اطمینان حاصل می‌کنند. آنها همچنین به شناسایی اقدامات ایمنی برای کاهش خطرات مرتبط با توزیع گاز کمک می‌کنند.
نقشه‌های حفاظت در برابر آتش (Fire protection drawings)
نقشه‌های دقیق حفاظت از حریق، محل دقیق آبپاش‌ها، آشکارسازهای دود و اعلام حریق را نشان می‌دهند. آنها به کارکنان تعمیر و نگهداری کمک می‌کنند تا مطمئن شوند که تجهیزات همیشه در شرایط مناسب و آماده کار هستند.
نقشه‌های هماهنگی (Coordination drawings)
نقشه‌های هماهنگی در درجه اول بر روی تشخیص برخورد متمرکز هستند تا از تضاد بین سیستم های مکانیکی، الکتریکی و لوله‌کشی جلوگیری شود. آنها همچنین کمک می‌کنند که این اجزا با فضاها و عناصر معماری و سازه تداخل نداشته باشند.
نقشه‌های نفوذ (Penetration drawings)
هدف نقشه‌های نفوذ نشان دادن مکان‌های بلوک اوت و آستین در اجزای ساختاری است.این نقشه ها با تعیین نقاط نفوذ، به طور موثری از بروز خطا در ساخت و ساز جلوگیری می‌کند.
نقشه‌های قرقره لوله (Pipe spool drawings)
نقشه های قرقره لوله نشان‌دهنده بخش‌های پیش ساخته لوله برای سیستم‌های مکانیکی است. این نقشه‌ها می‌توانند سرعت و دقت ساخت و ساز را تا حد زیادی بهبود بخشند. یکی از اهداف اصلی نقشه‌های قرقره لوله، به حداقل رساندن خطاهای جوشکاری و مونتاژ است. قرقره لوله یا Spool به بخشی از سیستم لوله‌کشی اطلاق می‌شود که به صورت پیش‌ساخته (Prefabricated) در کارخانه یا کارگاه تولید شده و سپس به محل پروژه منتقل می‌شود.
نقشه‌های از بیلت این (As-Built Drawings)
تغییرات و اصلاحات، یک امر رایج در طول ساخت و ساز ساختمان است. ساختار نهایی ممکن است به‌طور کامل با نقشه‌های ساخت و ساز مطابقت نداشته باشد. نقشه از بیلت این، وضعیت نهایی همه سیستم‌های MEP را مستند می‌کنند. این نقشه برای تعمیر و نگهداری و بازسازی مفید خواهد بود.
مراحل تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک
تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک، در چند مرحله انجام می‌شود که شامل موارد زیر هستند:
1.مطالعه و تخمین اولیه
در این مرحله مهندس شرایط کلی ساختمان را بررسی می‌کند و بر اساس محل ساخت‌وساز، دمای هوا، تغییرات جوی و…. تاسیسات مناسب را مشخص می‌کند. برای مثال، در برخی از سازه‌ها موتورخانه مرکزی پیشنهاد شده و در سازه‌های دیگر، اولویت با استفاده از پکیج است. همچنین لزوم وجود تاسیسات برق اضطراری در سازه‌هایی مانند بیمارستان‌ها کاملا وجود دارد.
2. محاسبات دقیق
در این مرحله محاسبات به شکل دقیقی انجام می‌شوند. برای مثال آنالیز میزان انتقال حرارت دیوار، سقف و کف بر اساس نقشه معماری انجام شده و حداکثر مصرف آب، میزان فشار مورد نیاز در لوله‌ها بر اساس طبقات و ارتفاع، محاسبه بارهای گرمایشی و سرمایشی، همگی محاسبه می‌شوند.
3. کشیدن نقشه
در این مرحله، نقشه کشیده می‌شود. فهرست نقشه‌ها، جدول علائم، پلان موقعیت ملک از جمله اجزای اصلی نقشه‌های تاسیساتی هستند. علاوه بر این، این نقشه شامل توضیحاتی در مورد سیستم‌ها، رسم جزئیات اجرایی و مواری از این قبیل می‌باشند.
ممکن است در این مرحله، نقشه با توجه به ویژگی‌های محل و پس از مشورت با مهندس معمار نیاز به تغییراتی داشته باشد که نیاز به اصلا دارد.
4. گرفتن مجوز
نقشه تاسیسات ساختمان هم باید از شهرداری مجوز دریافت کند. در صورتی که این نقشه از نظر امنیت و یا قانون‌های تصویب شده در این زمینه، مشکل داشته باشد، نقشه کلی تصویب نشده و پروانه ساخت برای شروع ساخت سازه، صادر نمی‌گردد.
5. ارائه نقشه
در آخر نقشه به شکل کامل، در یک سی‌دی یا فلش به کارفرما ارائه می‌گردد. فایل تحویل‌شده باید شامل مواردی مانند محاسبات نرم افزار، نقشه معمار، نقشه سازه، نقشه تاسیسات برقی و مکانیکی و…. باشد.
موارد لازم در مراحل طراحی نقشه تاسیسات
فرقی ندارد که نقشه تاسیسات مربوط به ساختمان مسکونی باشد، اداری و یا تجاری، در هر حال لازم است نکات زیر در طراحی آن در نظر گرفته شوند.
1. سادگی طراحی
اولین نکته این است که طراحی نقشه تاسیسات کاملا ساده باشد. برای مثال، رنگ سیم می‌تواند گویای رنگ سیم مورد استفاده در طراحی باشد. علاوه بر این، ساده نگه‌داشتن خود نقشه می‌تواند فهم و اجرای آن را آسان و ارزان کند.
2. مشخص کردن موتورخانه و یا پکیج
درصورتی که ساختمان از موتورخانه بهره می‌برد، لازم است از همان ابتدا نقشه موتورخانه کشیده شده، تجهیزات آن مشخص شود و پس از محاسبات، نتیجه به دست آمده با محاسبات بار فضاهای دیگر که در نقشه محاسبات برآورد شده است، مقایسه گردد. اما در صورتی که از پکیج و سیستم‌های گرمایی و سرمایی مجزا در ساختمان استفاده می‌شود، باید محاسبات برای هر واحد به‌شکل جداگانه انجام شود.
3. موارد مربوط به استخر
درصورتی که ساختمان دارای استخر است، لازم است برای تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک، بارهای گرمایشی و سرمایشی در تاسیسات مرکزی در نظر گرفته شود.
4. توافق در مورد فضاها
تاسیسات برقی و مکانیکی نیاز به فضای کافی دارند. یکی از نکات مهم هنگام تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک این است که مهندس عمران و معمار در مورد فضاهای تخصیص‌داده‌شده به تاسیسات با هم به توافق برسند. در غیر این صورت ممکن است در مرحله اجرا مشکل ایجاد شود.
مراحل اجرای نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک
اجرای نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک پس از طراحی و همزمان با ساخت سازه انجام می‌شود. از آنجا که جای هرکدام از تجهیزات در نقشه ساختمان مشخص است، لازم است در حین ساخت، هرکدام از تاسیسات برقی و مکانیکی در جای خود قرار بگیرد. برای این کار، در ابتدا محل تاسیساتی مانند سیم و لوله روی دیوار مشخص شده و در صورت نیاز شیار زنی می‌شوند. سپس بقیه مراحل به شکل زیر اجرا می‌شوند:
- تراز کردن محل کلید، پریز و شیرآلات: در این مرحله با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری، محل قرارگیری کلیدپریزها، شیرهای آب، داکت تهویه و…. تراز شده و کاملا مشخص می‌گردد.
- کندن جای تاسیسات: برخی از تاسیسات مانند موتورخانه از ابتدا دارای جای مخصوصی هستند. اما تاسیساتی مانند لامپ، کلیدپریز و …. لازم است پس از مشخص کردن محل دقیق، در داخل دیوار کنده شوند.
- قرار دادن تاسیسات برقی: در این مرحله تاسیساتی مانند کلید پریز، در جای خود قرار می‌گیرند. برای انتقال سیم‌هایی که به این کلیدپریزها برق می‌رسانند، لازم است لوله‌هایی در دیوار در نظر گرفته شود و بخش‌های خاصی از آنها با استفاده از مشعل و یا فرآیندهای حرارتی خم گردد، تا به خوبی با مسیر عبور سیم‌ها هماهنگ گردد.
- قراردادن لوله‌ها: لوله‌ها که از قبل اندازه آنها برای هر بخش از دیوار و همچین جنس آنها مشخص شده است، با استفاده از رابط به هم متصل شده و در محل برنامه‌‌ریزی‌شده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها با استفاده از رابط‌هایی بر اساس تغییرات شیت دیوار تغییر جهت داده و آب، گاز و…. را هدایت می‌کنند.
به‌طور کلی تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک نیاز به یک متخصص مجرب دارد تا هم ایمنی ساختمان تامین شده و هم دسترسی به تاسیسات به بهترین شکل تامین شود. برای تهیه نقشه‌های تاسیساتی برق و مکانیک می‌توانید از خدمات گروه عمران و توسعه بهساخت استفاده کنید.
- ۰ ۰
- ۰ نظر